Кожную зіму Аляксандр Лукашэнка танчыць з мадэлямі на Венскім балі, а летам — ужо больш за 20 гадоў — наведвае баль выпускнікоў, дзе кружыцца ў вальсе са студэнткамі. Ці ўплывае ўрачыстая сустрэча з палітыкам на будучыню? Расказваем, як адміністрацыя Лукашэнкі падбірае яму партнёрак для вальса і як склаліся кар’еры некаторых з іх (хтосьці стаў чыноўніцай, а хтосьці працуе на дзяржТБ).
Палкі танцор
Аляксандр Лукашэнка любіць танчыць. Гэтае захапленне з’явілася ў яго яшчэ ў школе.
— Ён запрасіў мяне, ён добра вальсаваў, у параўнанні з іншымі хлопчыкамі. Але ў нас розніца ва ўзросце зусім невялікая — дзевяць гадоў, і таму гэта неяк асабліва не адчувалася, я ўвесь час з імі нібы была «на роўнай назе». І песні з імі аднолькавыя спявала, і танцы мы з імі танчылі, — успамінала школьны выпускны Лукашэнкі яго настаўніца Вольга Чуяшкова.
Цікавасць да вальса не знікла ў палітыка і на сёмым дзясятку. Пачынаючы з 2018 года ў Мінску праводзіцца штогадовы Навагодні баль, у якім удзельнічаюць чыноўнікі і студэнты з розных куткоў Беларусі. Фінальны акорд мерапрыемства — танец з удзелам Аляксандра Лукашэнкі.
У 2019 годзе Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы (тады яго ўзначальваў Павел Латушка) у партнёрстве з кампаніяй A1 хацеў арганізаваць традыцыйны Венскі баль. Але Аляксандр Лукашэнка ўмяшаўся і «прысвоіў» мерапрыемства сабе — то-бок пераназваў ужо існы Навагодні баль у Венскі. Пазней ён так успамінаў, як гэта было (відаць, пераблытаўшы даты):
— Адзін са збеглых (мабыць, маецца на ўвазе Павел Латушка. — Заўв. рэд.), як мы іх называем, адзін з іх прынёс ідэю: «А вось венцы звярнуліся, аўстрыякі, каб я папрасіў вас, каб мы праводзілі тут Венскі баль». Я кажу, ведаю, гэта не першая прапанова. «Ну вось, Аляксандр Рыгоравіч, трэба, каб вы разгледзелі і пагадзіліся». Гэта ж Венскі баль. Ну хто? Хто не бачыў, той ведае Венскі баль. Ну, я глядзеў, у іх, вядома, зала ў два разы меншая за нашую, але яны так здымаюць аб’ёмна, што проста прыжажосць. Добра, што я тады не пагадзіўся адразу, бо Венскі баль ува мне ў нейкай ступені жыў. Не скажу, што я ўжо такі гурман у гэтай частцы, але сапраўды Венскі баль. Хто яго не ведае? Я кажу, добра, я падумаю. Дам адказ. Гэта было ў 17-м годзе. У 18-м мы правялі першы баль. Я думаю, слухай, ну, а мы што, горшыя за аўстрыйцаў? Добрая, талковая нацыя, прыгожая краіна. Венская опера, або дзе там зала гэтая? Ну, у нас лепш, людзі ў нас добрыя, таленавітыя.
З таго часу штогод у канцы снежня ў Палацы Незалежнасці Аляксандр Лукашэнка вальсуе на Венскім балі з якой-небудзь маладой дзяўчынай. Часцей за ўсё яго партнёркі — былыя мадэлі, удзельніцы беларускіх конкурсаў прыгажосці. Некаторыя з іх пасля танца з палітыкам робяць паспяховую кар’еру на дзяржслужбе. Напрыклад, «Міс Беларусь — 2018» Марыя Васілевіч праз год пасля вальсавання стала самай маладой дэпутаткай Палаты прадстаўнікоў.
На апошнім Венскім балі — у снежні 2023 года — Лукашэнка танчыў з Уладленай Зайцавай. З ёй жа ён вальсаваў у 2021-м. З таго часу Зайцаву можна часта сустрэць на фотаздымках побач з Лукашэнкам. Паводле інфармацыі праекта Motolko.help, дзяўчына была ў складзе афіцыйнай дэлегацыі Беларусі ў ААЭ ў снежні мінулага года, а да гэтага суправаджала палітыка падчас візіту ў яго родную вёску Александрыя.
Дзяўчыне 25 гадоў. Яна скончыла Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт. У 2021 годзе працавала інспектаркай мытні і выйшла ў фінал конкурсу прыгажосці «Міс Беларусь».
«Вы ведаеце, я сядзела за адным столікам з ім. Проста ля яго»
Калі кожную зіму Аляксандр Лукашэнка танчыць з мадэлямі на Венскім балі, то летам (звычайна ў канцы чэрвеня) ён наведвае баль выпускнікоў, дзе кружыцца ў вальсе са студэнткамі. Гэтай традыцыі ўжо больш за 20 гадоў.
Мяркуючы з архіву прэс-службы палітыка, першы такі баль выпускнікоў з яго ўдзелам прайшоў у 2000 годзе. Фотаздымкаў мерапрыемства ў публічным доступе не захавалася. Але вядомае імя студэнткі філфака БДУ, з якой танчыў палітык, — Алена Бармоціна. З ёю Лукашэнка сустрэўся яшчэ раз праз 15 гадоў пасля сумеснага танца — і ўручыў ордэн Маці (у Бармоцінай пяцёра дзяцей). Дзяўчына стала чыноўніцай і працуе ў Міністэрстве адукацыі, ва ўпраўленні прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі.
Бармоціна — не адзіная з тых, каго кружыў у вальсе Аляксандр Лукашэнка і хто пасля звязаў кар’еру з дзяржслужбай. У 2014 годзе ў пары з ім аказалася Іна Юзэфальчык, выпускніца БДЭУ. Пасля ўніверсітэта яна працавала па размеркаванні ў «Беларусбанку». Цяпер імя дзяўчыны можна знайсці сярод супрацоўнікаў Нацбанка і аўтараў работ у часопісе арганізацыі «Банкаўскі веснік». Яна займае пасаду кансультанткі Упраўлення даследаванняў і стратэгічнага развіцця.
У 2015 годзе Лукашэнка ўжо танчыў з нядаўняй студэнткай факультэта эканомікі і права Баранавіцкага дзяржаўнага ўніверсітэта Аляксандрай Малаканавай. Падчас навучання дзяўчына напісала працу па крыміналістыцы.
Сустрэча з Лукашэнкам Аляксандру ўразіла:
— Вы ведаеце, я сядзела за адным столікам з прэзідэнтам. Проста ля яго. Удалося нават пагутарыць <…> на агульныя тэмы. Нават калі б і было нешта такое, я б дакладна вам гэтага не расказала. Трэба разумець, бо гэта прэзідэнт.
Цяпер Малаканава (мяркуючы з яе сацсетак) працуе на Беларускім тэлебачанні.
«За дзень да балю на мяне прыехалі паглядзець з Адміністрацыі прэзідэнта, а проста перад балем паказалі намесніцы міністра адукацыі»
Пасля мерапрыемства дзяўчаты звычайна расказваюць, што самі запрашалі Лукашэнку на танец і ён, нібы выпадкова, згаджаўся на прапанову незнаёмкі.
— Я падышла і сказала: «Аляксандр Рыгоравіч, дазвольце, запрашу вас на танец». Ён заўсміхаўся і перапытаў: «Мяне?!» Я сказала: «Вядома, вас!» Ён узяў мяне за руку і павёў танчыць. Спачатку была скаванасць, але потым, калі разгаварыліся, і танец пайшоў, — дзялілася партнёрка палітыка па вальсе 2008 года і выпускніца БДУІР Наталля Жэдзь.
Але, мяркуючы з усяго, здзіўленне палітыка было найграным і выбар партнёркі для вальса рыхтуецца загадзя. Тая ж Наталля Жэдзь казала, што насамрэч ведала, што ёй давядзецца запрасіць на танец Лукашэнку: «Была рэпетыцыя, арганізатары глядзелі, як дзяўчаты танчаць».
У 2009 годзе пра працэдуру «адбору» прагаварылася былая студэнтка БДПУ Таццяна Радкевіч (відаць, не падазраючы, наколькі дзіўны і двухсэнсоўны працэс яна апісвае).
— Але танцаваць з прэзідэнтам мяне выбралі не толькі таму [не праз яе заняткі танцамі], — расказвала дзяўчына пасля балю. — Ведаю, што адбіралі з чалавек васьмі, глядзелі нашыя характарыстыкі, фатаграфіі. Нават нешта накшталт кастынгу было. Гэта ж такі адказны момант для ўсяго ўніверсітэта і міністэрства! Усё вырашылася ў апошні момант. За дзень да балю на мяне прыехалі паглядзець з Адміністрацыі прэзідэнта, а проста перад балем паказалі намесніцы міністра адукацыі: «Вось гэтая дзяўчынка будзе танчыць з прэзідэнтам». Тая ўхвальна кіўнула.
На існаванне асаблівай працэдуры выбару дзяўчат намякала ў інтэрв'ю «Комсомольской правде» і іншая студэнтка — Іна Юзэфальчык, якая танчыла з Лукашэнкам у 2014 годзе.
— Не магу раскрываць усіх падрабязнасцяў. Да гэтага з намі размаўлялі, казалі, што існуюць традыцыі, што кожны год прэзідэнт танчыць з адной з выпускніц, будзьце гатовыя, — расказвала яна.
«Адборам» дзяўчат займаецца Адміністрацыя Лукашэнкі. І не толькі для вальсаў. Вось якапісвала сустрэчу з былой памочніцай палітыка і кіраўніцай яго адміністрацыі Наталляй Пяткевіч былая акторка Купалаўскага тэатра Крысціна Дробыш.
— Тыдзень да прэм’еры спектакля. <…> Я абсалютна наіўна надзяваю сукенку і нейкія абцасы, прыходжу, а дзявятай раніцы ў прыёмны пакой дырэктара, мне прапануюць каву, — успамінала Дробыш. — Было прадчуванне, што нешта адбываецца: памятаю, што мне далі маленечкі кубачак кавы і талерачку, і яна проста звінела, бо трэсліся рукі. Мяне запрашаюць у кабінет, [туды] заходзіць жанчына ў шыкоўным футры з пахам парфумы, ад якога можа пачацца мігрэнь.
Гэтая жанчына спытала, што Дробыш робіць у нядзелю.
— У мяне будзе прагон спектакля, раніцай і ўвечары.
— Мы можам яго адмяніць?
— Вы што, зусім блізка да прэм’еры! Гэта немагчыма.
Пасля развітання з незнаёмкай сакратарка расказала дзяўчыне, што з ёй размаўляла Наталля Пяткевіч. Дробыш зразумела, што яе спрабавалі завербаваць у эскорт да Лукашэнкі.
«Будзеце аберагаць мір, забяспечваць нацыянальную бяспеку»
Цікава, што летась фармат балю выпускнікоў змяніўся. Ён прайшоў у Мінску пад адкрытым небам, а традыцыйнага вальса не было. Аляксандр Лукашэнка звярнуўся да былых студэнтаў з трыбуны:
— А заўтра ў вас — новае жыццё. Таму сёння весяліцеся, а заўтра з новымі сіламі — да новых поспехаў. Вы будзеце ўжо выхоўваць, вучыць, лячыць, будаваць, развіваць тэхналогіі, ствараць шэдэўры мастацтва і яшчэ многае-многае іншае. Будзеце аберагаць мір, забяспечваць нацыянальную бяспеку.
Адмова ад традыцыйнага фармату можа быць звязаная з праблемамі са здароўем палітыка: у траўні 2023-га Лукашэнка з цяжкасцю перасоўваўся.
Чытайце таксама
